از نظر آب و هوای اقلیمی شهر یاسوکند منطقه ای سرد و کوهستانی است که متوسط درجه حرارت در گرمترین ماه 32 درجه سانتی گراد و در سرد ترین ماه سال 6 - درجه سانتیگراد می باشد . متوسط میزان بارندگی سالیانه  320 میلی متر و رطوبت نسبی 64 درصد در سال می باشد .

با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه کشاورزی در جهت گسترش کشت دیم توسعه یافته است در بخش های مختلف سطح شهر و نیز اطراف آن تاکستانهای وسیعی به چشم می خورد که علاوه بر تامین مصرف محلی بخش عظیمی نیز به شهرستانهای همجوار فرستاده می شود و در واقع یاسوکند را می توان از باغهای وسیع انگور ش شناخت که این امر در وضعیت اقتصادی ساکنین نیز حائز اهمیت است .

انواع انگور تولید شده در شهر یاسوکند از لحاظ کیفیت در رتبه های ممتاز نمونه های داخلی قرار دارد بگونه ای که طعم انگور این منطقه در مقایسه با مناطق دیگر در مقامی بالاتر است . باغهای زیبای تاک به منزله کمر بندی در اطراف شهر پراکنده اند که در فصول برداشت انگور چهره زیبایی به شهر می بخشد .

مهمترین محصولات کشاورزی عبارتند از : گندم - جو - انواع انگور - سیب - گلابی - زردآلو و...

منطقه کرانی به مرکزیت شهر یاسوکند از توابع استان کردستان به مساحت 377 کیلومتر مربع در میان شهرستانهای تکاب (آذربایجان غربی ) زنجان (زنجان) و بیجار واقع شده است .

این شهر با ارتفاعی حدود 1700 متر از سطح دریا روی مدار 36 درجه عرض شمالی و 47 درجه طول شمالی در 70 کیلومتری شمال شرقی مرکز شهرستان و با فاصله حدود 100 کیلومتر از شهر زنجان قرار دارد . با تبدیل بخش حسن آباد یاسوکند به شهر یاسوکند بر اساس مصوبه 58608/ت/191- 72/11/30 هیئت محترم وزیران موجب استقرار مراکز اداری و خدمات دولتی و احداث معابر عمومی و تشکیل شهرداری شد .

بر اساس تحقیقات باستان شناسی بر روی کتیبه های یافت شده در بعضی نقاط از جمله قمچقا که به خط هیراتیک مربوط به هزار سال قبل از میلاد است ثابت میکند که قبل از آشوریان در این منطقه شهر نشینی و تمدن های شایان توجهی وجود داشته است که هسته اولیه یاسوکند نیز به دوران قبل از اسلام می رسد .

یاسوکند در زمان جانشینان مغول (ایلخانان) در جهت غربی رودامامچای و اطراف محلی بنام امامزاده عقیل شکل تازه یافته و به مرور زمان بر اساس شواهد موجود در منطقه کوره کندی (هسته اصلی شهر ) بر اثر لرزشهای پی درپی شهر به ویرانه تبدیل گشته است و ساکنین شهر در کرانه شرقی رودخانه تغییر سکونت داده اند . که همان بازار کنونی می باشد در مجموع می توان مراحل رشد و توسعه یاسوکند را به 5 مرحله تقسیم کرد که در 200 سال اخیر چهره شهر را به کلی دگر گون کرده است .

حال سؤال اینجاست که چرا یاسوکند ؟

در وجه تسمیه و علت نامگذاری این شهر به ((یاسوکنـــد )) نظرهای متفاوتی وجود دارد . برخی افراد و صاحب نظران مانند کوشا نویسنده کتاب سیمای گروس و مشاهیر آن بر این باورند که بدلیل همواری منطقه بر آن (یاسته کند )(آبادی هموار) نام نهاده اند که به مرور زمان به یاسوکند تغییر یافته است و به عقیده این افراد به دلیل تپه های کوچک و کم ارتفاء ، خالی از اشکال نیست در مورد پیشوند حسن آباد نیز گمان می برند که بدلیل خدمات شایسته حسنعلی خان امیر نظام گروسی در این منطقه این ناحیه به حسن آباد مشهور گشته است . ولی بر اساس تحقیقات محلی که از گفته های کهنسالان شهر بر می آید . به دلیل وجود آب فراوان در گذشته این منطقه به ((یا))و((سو))و((کند)) معروف بوده است که به فارسی (( آبادی آب )) نامیده می شود و نیز به عقیده گروهی دیگر از اهالی سالخورده که نقل از آبا و اجداد بیان می کنند که برخی اعتقادات مذهبی از جمله ایام سوگواری امام حسین (ع) ، اهالی و ساکنین در طول ماههای محرم و صفر در سوگ و عزا بسر می برند و بدلیل افراط در این امر نسبت به مناطق همجوار به ((یاس))و((کند)) معروف است که کلمه یاس به معنی سوگ نگه داشتن برای عزیزترین افراد است بطوریکه قبلا نیز اشاره شد هسته اصلی شهر یاسوکند در زلزله مهیب سده های گذشته در اطراف امامزاده عقیل ایجاد شده بود .

این امامزاده بر روی تپه ی وسیعی قرار گرفته است که میراث فرهنگی استان کردستان بر اساس حفاریهایی که در گذشته انجام داده است به نکات جالبی دست یافته اند که عبارت است از کشف دروازه های به طول 60 و عرض 70 سانتی متری که دروازهای پشتی و طاقچه ای را پوشش می دهد که کتیبه های به خط کوفی در حاشیه دروازه ها زیبایی این مکان را دو چندان می کند و مصالح استفاده شده در این بنا از سنگهای تراشیده شده و ساروج به شکلهای متفاوت از قبیل گل و چهارضلعی و.. است . و بنای درونی امامزاده شامل دالانی به طول 5 متر و داخل آن بنا به شکل 8 ضلعی است .در فاصله 25کیلومتری شمال غربی شهر یاسوکند یکی از قلاع باستانی ایران بنام قلعه قمچقاء واقع شده است که در این قلعه کتیبه ای با نقش هیروگلیف به خط هیراتیک می باشد که جزو باستانی ترین کتیبه های نیمه تصویری ایران بشمار می آید و با کتیبه های عهد سومریان قابل مقایسه است .به عقیده صاحب نظران قلعه قمچقاء یکی از قلاع با ارزش ایران بوده و برخی معتقدند که جام مارلینگ که قدمت شش هزار ساله دارد در این مکان مدفون است . 

از دیگر آثار تاریخی شهر می توان به حمام دوره زندیه اشاره نمود که امروزه جهت تعمیر و استفاده بعنوان موزه بسته شده است . (ادامه دارد )